Hoofdmenu:
Reisverslag 2016
Dit verslag is een weergave van een hulptransport naar Slowakije en Roemenië, dat in november 2016 heeft plaatsgevonden onder leiding van de stichting Rijssense Oost-
Op donderdag 3 november 2016 is in Rijssen een vrachtwagen geladen met 90 m3 hulpgoederen bestemd voor een christelijk internaat in Odorheui Secuiesc en de Hervormde gemeenten van Oradea en Satu Mare (Roemenië). Deze goederen zijn door de vrijwilliger -
Als bijzonderheid bij dit transport kan het feit worden vermeld dat 11000 kerstattenties voor kinderen zijn afgegeven op diverse plaatsen in Slowakije, Hongarije en Roemenië. Deze attenties zijn door de vrijwilligers van de ROEC samengesteld in samenwerking met het DAC uit Rijssen.
Op zaterdag 5 november 2016 is een Mercedes-
De delegatie van de ROEC die deze hulptransporten naar Slowakije en Roemenië heeft begeleid bestond uit Erwin Rohaan en Wim Rutterkamp.
De opgedane indrukken zullen nog wel een tijdje in onze herinneringen voortleven. Om iets hiervan weer te geven het volgende:
De gastvrijheid waarmee we opnieuw door de mensen zijn ontvangen;
Het enthousiasme van mensen wanneer men merkt dat er aan hen gedacht wordt. Hulp die uit het hart komt, doet mensen goed. Voor mensen in Roemenië betekent een bezoek van mensen uit het buitenland een morele ondersteuning, een inspiratie om de vaak moeilijke taak in Roemenië voort te zetten;
De steeds terugkerende vraag om hulp. Dominees in vooral kleine gemeenten vertellen dat men zonder hulp niet staande kan blijven. Sommige dominees ontvangen in de vaak kleine gemeentes geen (volledig) traktement en zijn aangewezen op de financiële toelage van de regering, die ook steeds kariger worden. Van deze toelage is het als gezin echter moeilijk rondkomen;
De slechte economische toestand in Roemenië. Hoge werkloosheid en inflatie. Jonge mensen keren steeds vaker het land de rug toe en emigreren. Fabrieken en boerderijen liggen er desolaat bij. De toetreding tot de Europese gemeenschap levert voorlopig voor veel mensen alleen maar meer armoede op. De nieuwe regelgeving volgens West-
Positief is het om te ervaren dat de projecten waaraan de ROEC een bijdrage levert, elke keer weer verbetering/vooruitgang te zien geven. Reden voor de vrijwilligers van de ROEC om op deze weg voort te gaan, met in het achterhoofd dat aan Gods Zegen alles is gelegen;
Rijssen, november 2016.
RIMAVSKA SEC (SLOWAKIJE)
Gesproken met: Ds. Orémus Georg en da. Orémus Helena.
Afgegeven: 200 kerstattenties;
Gevraagd: Steun voor de kerk in Chrämec (geld en goederen);
Bijzonderheden:
Ds. Orémus Georg en da. Orémus Helena zijn beiden met emeritaat;
De familie Orémus wil in de toekomst graag nog hulpgoederen ontvangen onder andere voor de gemeente van Chramec, waar hun dochter werkzaam is als predikante. De Hervormde gemeente van Chramec telt 70 leden, waaronder 30 gepensioneerden. Het dak van de kerk dient gerepareerd te worden, terwijl de ramen van de kerk vernieuwd moeten worden. Men wil deze herstelwerkzaamheden in fasen uitvoeren, vanwege het ontbreken van de benodigde financiële middelen. De uit Rijssen ontvangen hulpgoederen probeert men te verkopen;
In Rimavska Sec wonen ongeveer 2000 mensen, waarvan de meerderheid zigeuner is. De criminaliteit is hoog. De gemeente heeft momenteel 12 videocamera’s in het dorp opgesteld om zodoende vast te kunnen stellen of zich ergens onoorbare praktijken hebben voorgedaan;
Voor ons bezoek aan Rimavska Sec de nacht doorgebracht in Bratislava. Bratislava heeft een prachtige oude binnenstad. Ten tijde van het grote Hongaarse rijk werden in deze stad de koningen gekroond;
Het wegennet in Slowakije wordt steeds beter. In de afgelopen vijf jaar zijn er met subsidie uit Brussel vele kilometers autobaan aangelegd. Momenteel kun je van Bratislava tot aan Lucenec gebruik maken van de autobaan. De reistijd van Bratislava naar Rimasvka Sec is, wanneer de politie je door laat rijden, hierdoor ruim een uur korter;
SIRKOVSE (SLOWAKIJE)
Gesproken met: Curator (Da. Szöke Szusanna was niet thuis).
Afgegeven: 1 orgel;
Gevraagd: Financiële ondersteuning voor de renovatie van de pastorie in Sirkovse
Bijzonderheden:
Da. Szöke Szusanna was naar een congres in Miskoltcs (Hongarije);
Da. Szöke is predikante in Chrämec en sinds 2015 heeft ze ook de Hervormde gemeente van Sirkovse onder haar hoede gekregen. In Sirkovse is 6 jaar geleden de laatste dominee vertrokken. Sinds diens vertrek staat de pastorie leeg. Momenteel is de gemeente bezig met een renovatie van de pastorie. Men hoopt na de renovatie snel over een dominee te kunnen beschikken;
Achter de pastorie bevindt zich een gemeentezaal die voor catechisatieonderricht en kerkenraadsvergaderingen wordt gebruikt.
Orgel samen met de curator en de eigenaar van een autobedrijf afgeleverd in de ruimte achter de pastorie;
VELKE KAPUSANY (SLOWAKIJE)
Gesproken met: Ds. Pandy Arpád.
Afgegeven: 300 kerstattenties;
1 CD-
1 doos met astronautenvoedsel;
Gevraagd: Hulpgoederentransport in 2017 (onder andere fietsen); 5 radiatoren (1,20 X 0,50 meter);
Bijzonderheden:
Overnacht in het op 6 september 2009 geopende jeugdcentrum. Een pracht gebouw dat veel gebruikt wordt door de doelgroepen;
Achter het jeugdcentrum heeft de Hervormde gemeente tien garages gebouwd, waarvan er negen verhuurd zijn aan de omliggende bewoners. Volgens ds. Pandy is hiervoor grote belangstelling. De huur bedraagt 35 euro / maand. Met de opbrengst van de huur kan de Hervormde gemeente de exploitatiekosten van het jeugdcentrum gedeeltelijk voldoen. De garage zijn erg sober ingericht. Als verlichting zijn 2 LED -
De opbrengst van de verkoop van de van de ROEC in 2015 ontvangen hulpgoederen bedraagt ongeveer 10.000 euro (het verkooppunt is gevestigd in de garage onder de pastorie). Te zijner tijd zal één van de garages, de grootste, worden ingericht als verkoopruimte.
Het dak van de kerk is volledig vervangen (titaan-
De Rijssense Oost-
Dochter Emése keert met haar gezin vanuit Nice (Frankrijk) terug naar Hongarije. Ze hebben een huis gekocht in de buurt van Boedapast;
ZSURK (HONGARIJE)
Gesproken met: Ds. Bogya Kis Aaron;
Afgegeven: 90 kerstattenties;
Gevraagd: 25 m3 hulpgoederen in 2016;
Bijzonderheden:
De Hervormde gemeente van Zsurk heeft plannen om een gemeentezaal te bouwen of te renoveren om allerlei kerkelijke activiteiten te kunnen organiseren (catechisatieonderwijs, activiteiten voor de jeugd, macaroni maken door de vrouwen van de gemeente, etc). De kosten worden geschat op ongeveer 125.000 euro;
In november hoopt de ROEC 25 m3 hulpgoederen af te leveren in Zsurk.(meubelen zijn welkom, evenals een orgel en een rolstoel). Ds. Bogya Kis zal het losadres in Zahóny nog doorgeven per email;
De Hervormde gemeente van Zrurk wil proberen om de uit Rijssen ontvangen hulpgoederen te verkopen. Ds. Bogya Kis is bezig om in samenwerking met de burgemeester een verkoopruimte te verkrijgen in Zahóny (een nabij gelegen wat grotere plaats);
Misschien zou een bouwgroep uit Nederland een deel van de renovatie van de gemeentezaal in Zsurk kunnen uitvoeren (informeren in Zwolle of de bouwgroep daar nog actief is);
Ds. Bogya Kis Aaron heeft recent een pakket met sigaretten gevonden in de tuin achter de pastorie. Inventieve sigarettensmokkelaars maken gebruik van drones om op deze manier sigaretten vanuit Oekraïne over de grensrivier (Tisza) te smokkelen naar Hongarije. Soms gaat dit echter mis en landt er een pakket op de verkeerde plaats. Ds. Bogya Kis heeft de politie ingelicht, die de sigaretten in beslag heeft genomen;
KOMORO (HONGARIJE)
Gesproken met: Mevr. Melitta Szabo (stichting De Laatste Strohalm);
Afgegeven: 300 kerstattenties;
Afgehaald: Foto’s van uitdeling van hulpgoederen:
Gevraagd: 65 m3 hulpgoederen in 2016;
Bijzonderheden:
De ROEC hoopt in november 2016 een deelvracht hulpgoederen af te leveren in Komoro (meubelen en gaskachels zijn welkom);
TISZASZALKA (HONGARIJE)
Gesproken met: Da. Naomi Márkus – Bogya Kis;
Afgegeven: 70 kerstattenties;
Gevraagd: 10 dozen kleding. 10 dozen huisraad en 10 dozen schoenen (goederen afleveren in Zsurk);
Bijzonderheden:
Da. Naomi Márkus is in augustus 2016 bevallen van haar tweede dochter die de naam Johanna met zich meedraagt;
De Hervormde gemeente van Tiszaszalka telt 200 leden, waarvan er ’s zondags ongeveer 30 de kerkdienst bijwonen. De Hervormde kerk in Tiszaszalka is totaal vernieuwd. De oude kerk was zo vervallen dat ze dreigde in te storten. Deze oude kerk is gesloopt, waarbij alleen de toren is blijven staan. De nieuwe kerk is gebouwd achter de oude kerk en ziet er mooi uit. Het schip van de oude kerk dient nu als een binnenplaats die men met een afdak heeft afgeschermd voor weersinvloeden. In 2002 heeft de huidige minister-
De opslagruimte in de pastorie heeft men verbouwd en ingericht als kerkelijk bureau en een gastenkamer;
Da. Márkus wil met de uit Rijssen ontvangen hulpgoederen een kerstmarkt organiseren en de opbrengst bestemmen voor kerkelijke activiteiten;
Gabor Márkus, functioneert ’s zondags als organist. Overdag is hij werkzaam in Mataszalka als computerprogrammeur (momenteel is hij met ouderschapsverlof);
ORASU NOU (ROEMENIE)
Gesproken met: Ds. Gellén Sándor;
Afgegeven: 360 kerstattenties;
Gevraagd: Financiële hulp bij de renovatie van een kleuterschool;
Bijzonderheden:
De Hervormde gemeente van Orasu Nou heeft van de staat de kleuterschool terug ontvangen. Deze school staat momenteel leeg. Men wil deze school renoveren en daarna als kerkelijke activiteitenruimte gaan gebruiken;
Ferry Kocsis is afgetreden als curator. Ook de kantor (Cseh Lajos) heeft zijn werkzaamheden beëindigd;
VAMA (ROEMENIE)
Gesproken met: Ds. Balla Gábor Istvan;
Afgegeven: 200 kerstattenties;
Gevraagd: Financiële hulp bij renovatie van de pastorie;
Bijzonderheden:
Ds. Balla is in mei 2013 met zijn werkzaamheden in Vama gestart;
Mevr. Balla is werkzaam in het ziekenhuis in Negresti;
De Hervormde gemeente van Vama hoopt volgens jaar de pastorie aan de buitenkant te renoveren. De kosten bedragen ongeveer 5000 euro;
De afbouw van de gastenverblijven in de ruimte boven de gemeentezaal heeft niet de hoogste prioriteit. In 2017 wil men eerst de pastorie renoveren;
SATU MARE (ROEMENIE)
Gesproken met: Ds. Nagy Róbert;
Afgegeven: 150 kerstattenties; 48 stoelen en 10 tafels;
Afgehaald: 42 dozen met kerstattenties voor verdere distributie; 16 pakketten + 2 bijenkasten voor Santioana de Mures (fam. Pultrum)
Bijzonderheden:
Ds. Nagy Róbert is de nieuwe predikant van de deelgemeente in Satu Mare. De vorige dominee, Reha Endre, is met zijn gezin vertrokken naar Majosháza in Hongarije (een dorp onder Boedapest), waar hij als dominee werkzaam is.
In de situatie rond deze wijkkerk in Satu Mare is sinds het voorjaar van 2016 een grote verandering opgetreden. Achter de kerk heeft men een nieuwe multifunctioneel kerkelijk centrum gebouwd. In mei 2016 heeft men dit centrum in gebruik genomen, In dit centrum worden tijdelijk ook de zondagse kerkdiensten gehouden. Dit vanwege het feit dat men de kerk volledig heeft gerenoveerd. Deze renovatie was nodig omdat in de kerk door een slechte fundering grote scheuren waren ontstaan. Na versteviging van de constructie is de kerk van binnen geschilderd. Tijdens ons bezoek was men bezig met schoonmaakwerkzaamheden en het opnieuw aankleden van de kerk. Eind november 2016 hoopt men de kerk weer in gebruik te kunnen nemen en is er aan een onzekere periode betreffende het voortbestaan van de kerk een einde gekomen;
De Hervormde (deel)gemeente van Satu Mare heeft het oude kerkorgel van de Hervormde gemeente van Samsud gekocht. Momenteel is men bezig om dit orgel in de kerk in Satu Mate te installeren;
Ds. Nagy vertelde dat het in zijn vorige gemeente makkelijker werken was, omdat de mensen daar veel opener waren;
Ds. Nagy heeft problemen gehad met de politie omdat de vrachtwagen uit Rijssen, die de goederen heeft afgeleverd, de éénrichtingsweg heeft geblokkeerd;
SATU MARE (ROEMENIE)
Gesproken met: Ds. Bogya Kis Ferenc en da. Bogya Kis Maria;
Afgegeven: 660 kerstattenties; Klok met gewichten;
Bijzonderheden:
Tijdens ons verblijf in Satu Mare hebben we gebruik gemaakt van het naast de kerk aanwezige gastenverblijf;
BOGDAND (ROEMENIE)
Gesproken met: Ds. Zsákai Norbert;
Afgegeven: 150 kerstattenties;
Bijzonderheden:
In Bogdand is door een Italiaanse firma een zeer grote wijngaard aangelegd, inclusief de benodigde gebouwen voor de verwerking van de wijn (uit het dorp Bogdand zijn hier enkele mensen werkzaam);
ZALAU (ROEMENIE)
Gesproken met: Ds. Oláh Mihály;
Afgegeven: 300 kerstpakketjes;
Afgehaald: 5 CD’s van (opname concert op nieuwe kerkorgel);
Gevraagd: Hulpgoederen in 2017 (40 schoolmeubelen -
Bijzonderheden:
De verkoop van de door de ROEC in augustus 2016 geleverde hulpgoederen heeft 5000 euro opgeleverd. De kwaliteit van de kleding is volgens ds. Oláh onvoldoende om te kunnen verkopen in Zalau. Teveel concurrentie van andere tweedehands-
De Hervormde gemeenten in Zalau hebben van de staat het kerkelijke theater terug ontvangen. Na overleg heeft men besloten om dit theater om te bouwen tot een kerkelijk internaat waar 22 meisjes en 18 jongens onderdak zullen verkrijgen. Een aantal, vooral oudere gemeenteleden is boos over deze gang van zaken, omdat volgens hen de historische waarde van het theater door deze handelswijze verloren gaat. Men hoopt het internaat in september 2017 in gebruik te kunnen nemen;
De kerk in Zalau heeft een nieuw pijporgel laten bouwen en in gebruik genomen. Ter gelegenheid van de ingebruikneming is een CD opgenomen (organist: Erich Türk). Ds. Olay heeft een aantal van deze CD’s meegegeven met het verzoek om te proberen deze in Rijssen te verkopen voor 10 euro (7 euro van de opbrengst is bestemd voor de Hervormde gemeente van Zalau en 3 euro is voor de ROEC);
CRASNA (ROEMENIE)
Gesproken met: Ds. Bogdan Szábolcz en ds. Kovács István;
Afgegeven: 360 kerstpakketjes;
Bijzonderheden:
De renovatie van de pastorie is gereed (pastorie is weer bewoond);
De ouders van ds. Bogdan hebben beiden hun been gebroken.en kampen met de naweeën;
SAMSUD (ROEMENIE)
Gesproken met: Ds. Szas Balint Robert en fam. Boné;
Afgegeven: 200 kerstpakketjes voor de Hervormde gemeente; 100 kerstpakketjes voor de school in Valea Pomilor;
Afgehaald: 28 kilo honing:
Bijzonderheden:
De kerk in Samsud heeft een nieuw pijporgel gekocht. Het oude orgel heeft men verkocht aan de Hervormde (deel)gemeente in Satu Mare;
Vanwege het voor de bijen slechte voorjaar, was het moeilijk om dit jaar acaciahoning te kopen. De beloofde 40 kilo was niet (meer) beschikbaar. Via Sandor Boné sr. toch nog 28 kilo kunnen kopen (afkomstig uit een naburig dorp);
Volgens Kati Boné is de situatie op de school waar ze als onderwijzeres werkzaam is desastreus. De in grote getale aanwezige zigeunerkinderen nemen ontzettend slecht de door de leerkrachten aangeboden oefenstof op. Ze vraagt zich af of haar baan als onderwijzeres wel een goede keuze is geweest;
Sandor Boné jr. vertelde tijdens het ontbijt dat hij de afgelopen nacht heeft nagedacht over problemen die zich voordoen bij het persen van maïsstengels tot balen. Hij heeft de juiste oplossing voor dit probleem nog niet helemaal duidelijk;
VITA (ROEMENIE)
Gesproken met: Piroska en Peter (verzorgers). Pastoor Lorinczi Karoly was niet aanwezig;
Afgegeven: 75 kerstpakketjes; 2 pakketten met goederen (onder andere boormachines) Tas van Jannie Zwoferink;
Gevraagd: Schoenen (schoenmaten meegenomen)
Bijzonderheden:
In het kindertehuis in Vita verblijven momenteel 10 kinderen. Drie kinderen zijn alleen in het weekend aanwezig omdat ze studeren in een andere plaats (voortgezet onderwijs);
In het tehuis in Vita is dit jaar een onderwijzeres aanwezig, afkomstig uit Hongarije, die de kinderen gedurende een jaar helpt bij hun studie en tevens les geeft in de Hongaarse geschiedenis. Deze onderwijzeres verblijft intern in het tehuis en wordt betaald door het Hongaarse ministerie van onderwijs;
Het team van Erwin Rohaan heeft de voetbalwedstrijd in Vita gewonnen met 9 – 5. Vanwege te veel water voor één van de doelen moest het veld iets verkleind worden en dienden twee emmers als doelpalen;
DEJ (ROEMENIE)
Gesproken met: Ds. Szilagyi Robert
Afgegeven: 840 kerstpakketjes;
Afgehaald: 300 kerstpakketjes voor verdere verdeling door ds. Gudor van Szék;
Gevraagd: Hulpgoederen in 2017
Bijzonderheden:
De kerk heeft haar school van de staat terug ontvangen. Een gedeelte gebruikt men voor kerkelijke activiteiten (kerkenraadsvergaderingen, catechisatie, etc). Ook een deel van de hulpgoederen uit Rijssen is na aankomst van het transport in de school opgeslagen en wordt tevens vanuit de school verkocht. Men heeft plannen om de school te renoveren en hier ook gastenverblijven in te richten. Tevens wil men de oude keuken uit de school vervangen door de keuken die men via de ROEC (B. Pultrum) heeft ontvangen. Deze keuken heeft men alvast in de school opgeslagen;
Na vertrek van ds. Gudor heeft men de pastorie grondig gerenoveerd, net als de tuin en de bestrating rondom de pastorie. Momenteel is men bezig met de renovatie van de keuken (onder andere aanbrengen van een verlaagd plafond);
Men wil de ruimte in de kerk, waar eerder goederen uit Rijssen werden opgeslagen, renoveren en daarna de bovenste verdieping gebruiken als een permanente ruimte voor het houden van de kerkenraadsvergaderingen. Voor de inrichting van deze ruimte zouden de tafel en de stoelen uit het oude kantoor van Nijhof-
Op de vraag welke hulpgoederen het beste door de ROEC kunnen worden aangeleverd, luidde het antwoord: spullen voor de keukeninrichting, bedden, dekbedden, schoenen, werkkleding en speelgoed. Ook een aantal balletjes voor het tafelvoetbalspel zijn hier op zijn plaats. Nu spelen de kinderen met een kastanje als balletje;
De Hervormde gemeente van Dej heeft een project renovatie kerk en kerkmuur opgesteld en ingediend bij de commissies in Cluj en Boekarest die deze aanvragen behandelen (geld dient aangeleverd te worden door het Europese parlement in Brussel). De totale begrote kosten bedragen 2,7 miljoen euro;
SZEK (ROEMENIE)
Gesproken met: Ds. Gudor Lajos;
Afgegeven: 300 kerstpakketjes; Tuinstoelen + tuintafel; Lego;
Bijzonderheden:
Ds. Gudor woont met zijn vrouw sinds 2015 in Szék. (na zijn emeritaat). Hij is inmiddels goed ingeburgerd en helpt de Hervormde gemeente ter plaatse regelmatig (onder andere door zondags een kerkdienst te leiden);
SANTIOANA DE MURES (ROEMENIE)
Gesproken met: Ds. Balogh Karoly;
Afgegeven: 250 kerstpakketjes; 16 pakketten voor arm gezin; 1 vat olie; 2 bijenkasten;
Bijzonderheden:
Ds. Balogh zal de ontvangen kerstpakketjes als volgt verdelen: 80 stuks voor de Hervormde gemeente van Santioana de Mures, 40 stuks voor de zigeunerkerk in Moresti, 70 stuks voor de Hervormde gemeente in Culpiu en 60 stuks voor een school in Tirgu Mures (via Babi);
De in de Hervormde kerk van Santioana de Mures aanwezige kerkbanken zijn afkomstig uit de Zuiderkerk in Rijssen. Van het resthout van deze banken heeft ds. Balogh eigenhandig een preekstoel vervaardigd, Boven de preekstoel heeft ds. Balogh zijn favoriete Bijbeltekst, uitgesneden in hout, weergegeven: Jesaja 40 : 31: Maar mensen die op de Heer vertrouwen, krijgen nieuwe kracht. Zij lopen zonder moe te worden. Zij rennen zonder te struikelen. Ze zijn zo sterk als een adelaar, die vertrouwd op zijn krachtige vleugles;
De door de fam. Pultrum meegegeven pakketten zijn bestemd voor een arm gezin dat door bemiddeling van ds. Balogh nu woont in een container. Eerder heeft men dit gezin ondergebracht in een schuurtje op het kerkhof waar gereedschap wordt opgeslagen. Na aandringen van de gemeenteleden heeft ds. Balogh in samenspraak met de burgemeester een andere locatie kunnen vinden. Door een financiële bijdrage van de ROEC is deze container bewoonbaar gemaakt;
David, de zoon van ds. Balogh heeft ons begeleidt naar Moresti, waar we het plaatselijke zigeunerkerkje wilden bezoeken;
Ds. Balogh was druk bezig om samen met de burgemeester een kerstconcert te organiseren;
MORESTI (ROEMENIE)
Gesproken met: Adám Domokos (curator) en Balogh David;
Afgegeven: 40 kerstpakketjes;
Bijzonderheden:
David Balogh heeft Adám Domokos (Domobácsi) afgehaald van het plaatselijke kerkhof. Domobácsi was daar bezig om een deel van de grondplaat van zijn graf af te hakken omdat deze te groot was;
Het zigeunerkerkje in Moresti is in 2015 gerenoveerd en telt 25 zitplaatsen;
ODORHEIU SECUIESC (ROEMENIE)
Gesproken met: Ds. Dobai Laszlo en zijn vrouw Magdalena;
Afgegeven: 450 kerstpakketjes; 200 euro voor kerstfeest in het internaat; 40m3 hulpgoederen;
Afgehaald: Document dat ROEC goederen heeft meegenomen voor verdere distributie;
Gevraagd: Hulpgoederen in 2017; Financiële bijdrage voor project vervanging verwarmingsinstallatie;
Bijzonderheden:
In het internaat verblijven momenteel 108 kinderen;
De kosten voor het eten (3 maaltijden) in het internaat bedragen 3 Lei (ongeveer 0,70 euro) per dag;
Het systeem dat kinderen met zeer goede leerprestaties gratis in het internaat mogen verblijven bestaat nog steeds. Bij een gemiddeld cijfer groter dan 9,5 is kost en inwoning gratis (wordt door de Hervormde kerk gefinancierd);
De vader van ds. Dobai (Dobai Zoltan) is ernstig ziek. Bij ons verblijf in het internaat werd voor zijn leven gevreesd en werd er ’s nachts bij hem gewaakt. Dobai Zoltan is 94 jaar oud en tijdens zijn werkzame leven heeft hij als advocaat zijn brood verdiend. De laatste jaren van zijn leven verbleef hij, volledig blind, bij zijn zoon en schoondochter in het internaat in Odorheui Seciuiesc, waar hij tot op zeer hoge leeftijd nog juridische zaken afhandelde met assistentie van een secretaresse. Ook heeft hij een aantal boeken geschreven. Zijn laatste boek is getiteld: Hoe Europa het Christendom heeft verloren;
De familie Dobai hoopt over drie jaar met pensioen te gaan. Er zijn nog geen opvolgers bekend om het internaat te runnen na hun vertrek. Er waren een paar kandidaten, maar die hebben inmiddels al een andere baan gevonden;
De familie Dobai heeft een huis gekocht in de buurt van Debrecen waar men na hun pensionering hoopt te gaan wonen, samen met hun dochter Szusan en haar gezin. Zoon Gabor woont met zijn gezin in Boedapest evenals dochter Agnes die na een jarenlang verblijf in Dubai is teruggekeerd naar Hongarije;
Het project om de enkelglas ramen te vervangen door thermopaneruiten is gereed. Het volgende project is de vervanging van een gedeelte van de verwarmings-
In het weekend van 12 en 13 november verbleven 60 kinderen in het internaat. Men is verplicht om 2 van de 4 maandelijkse weekenden in het internaat te verblijven. De keuze voor welke weekenden is vrij. ’s Zondags de maaltijden genoten in de eetzaal samen met de aanwezige kinderen. Voor de maaltijd werd een gebed gezongen. De melodie deed bij ons een glimlach verschijnen, omdat deze gelijk was aan een ons bekend sinterklaasliedje: Zie ginds komt de stoomboot uit Spanje weer aan:
Zondagmorgen samen met de kinderen uit het internaat de kerkdienst bezocht in een naburige kerk, De kerkenraad van de Hervormde gemeente had ds. Dobai gevraagd om, bij afwezigheid van de eigen predikant, deze dienst te leiden. Door de ziekte van zijn vader was de voorbereiding voor deze dienst hectisch. Als schriftlezing had ds. Dobai gekozen voor Markus 8 : 11 -
’s Middags een wandeling gemaakt door een besneeuwd landschap onder andere langs de sporthal waar de ROEC een aantal jaren geleden een succesvolle rommelmarkt heeft georganiseerd;
Dat in Roemenië de lonen laag en sommige verkeersboetes hoog zijn, heeft ds. Dobai aan den lijve ondervonden. Voor het niet volledig stilstaan bij een onbewaakte spoorwegovergang met een STOP-
Op de weg van Odorheui Secuies naar Sfintu Gheorghe veel sneeuw, hetgeen voor een aantal automobilisten al noodlottig bleek;
SZORSE (ROEMENIE)
Gesproken met: Da. Gaspar Erika;
Afgegeven: 110 kerstpakketjes; 20 dozen met kleding/huisraad/schoenen;
Bijzonderheden:
Da. Gaspar woont niet meer in de pastorie in Szorse. Deze pastorie is momenteel na een brand onbewoonbaar. Men is bezig met de renovatie en het uitwissen van de brandsporen. Ze woont nu in een naburig dorp en komt voor catechisatieonderwijs en de zondagse kerkdiensten naar Szorse;
De koster/organist/klokkenluider heeft geholpen om de meegebrachte goederen bij de pastorie uit te laden;
Bij een vriendin van da. Gaspar de lunch genoten (brandschone keuken);
ANGHELUS (ROEMENIE)
Gesproken met: Ds. Mathyás Istvan;
Afgegeven: 150 kerstpakketjes;
Bijzonderheden:
Ds. Mathyás heeft nog steeds plannen om Anghelus te verlaten;
CHILIENI (ROEMENIE)
Gesproken met: Szekely Csaba (directeur van het Potsa-
Afgegeven: 120 kerstpakketjes voor arme gezinnen project; 10 doosjes met zeep/tandpasta/shampoo voor arme gezinnen project; 1 doos met poppen;
Gevraagd: Financiële ondersteuning in 2017 voor arme gezinnen project; Doorgeven van adres van Johannes Postma;
Bijzonderheden:
In het Potsa-
Het arme gezinnen project in Sfintu Gheorghe is volledig afhankelijk van onder-
SFINTU GHEORGHE (ROEMENIE)
Gesproken met: Maria Kispal (stichting Etelkös);
Afgegeven: 500 kerstpakketjesvoor scholen in Sfintu Gheorhe, Arini en Belin;
Bijzonderheden:
Stichting Etelkös heeft de verkoop van hulpgoederen beëindigd. Kispal Vilmos is bedlegerig (ziekte van Alzheimer) en Kispal Maria heeft grote problemen met haar gezichtsvermogen;
Tijdens ons verblijf bij de familie Kispal telefonisch gesproken met Antonia Kelemen (Duits sprekende tolk) om eventuele vragen te beantwoorden;
AITA MEDIE (ROEMENIE)
Gesproken met: Ds. Berszán Istvan en Gazdag Katalin ;
Afgegeven: 250 kerstpakketjes;
Bijzonderheden:
Katalin Gazdag heeft de voor haar bestemde goederen (102 pakketten) afgehaald bij het internaat in Odorheui Secuiesc;
Ds. Berszan is nog twee jaar decaan (daarna nieuwe verkiezingen);
BARAOLT (ROEMENIE)
Gesproken met: Tordai Sofie (ds. Tordai Arpad was in Nederland) ;
Afgegeven: 300 kerstpakketjes;
Pakket van fam. Pultrum;
Bijzonderheden:
Ds. Tordai in de pastorie gesproken via de telefoon. Hij vertelde dat Bart Pultrum hem de volgende dag zou ophalen uit Zwolle om een bezoek te brengen aan Rijssen. Ds. Tordai is met 8 collega’s twee weken in Nederland voor een congres/bijscholing;
Familie Tordai is sinds januari 2016 woonachtig in Baraolt. Sofie heeft na lang zoeken een baan gevonden in het plaatselijke ziekenhuis waar veel zigeuners verpleegd worden. Ze maakt hier vaak lange dagen;
De Hervormde gemeente van Baraolt telt ongeveer 2700 leden (ruim 900 gezinnen). Ds. Tordai heeft sinds zijn komst in januari tot nog toe 700 families met een bezoek vereerd. Een inspanning die volgens zijn vrouw Sofie een aanslag is op zijn gezondheid;
De verkoop van hulpgoederen uit Rijssen gaat niet meer vanuit de ruimte naast de pastorie. In het verleden zijn er teveel problemen geweest met deze verkoop. Ds. Tordai heeft besloten om de hulpgoederen in één partij te verkopen en de opbrengst te besteden voor kerkelijk werk. Voor een volgend hulpgoederentransport vragen wat men voor de gemeente nodig heeft, zodat de ROEC gericht goederen kan sturen;
Tijdens ons verblijf in Baraolt gebruik gemaakt van de speciale gastenverblijven die men in de pastorie heeft ingericht;
De ouders van ds. Tordai verblijven tijdens zijn afwezigheid in de pastorie (opvang van de kinderen). ’s Avonds gepraat met de vader van ds. Tordai, die veel en graag vertelde over de geschiedenis van Hongarije;
CRISTURU SECUIESC (ROEMENIE)
Gesproken met: Ds. Antal Zoltan (niet gesproken);
Afgegeven: 830 kerstpakketjes;
Bijzonderheden:
Ds. Antal was niet thuis. Pakketjes achtergelaten op het decanaatsbureau in Cristuru Secuiesc;
SANMICLAUS (ROEMENIE)
Gesproken met: Ds. Ary Laszlo;
Afgegeven: 60 kerstpakketjes;
Bijzonderheden:
Ds. Ary is één van de zes kandidaten die de vacature in Huedin graag willen invullen. Ds. Ary is uitgenodigd om op 23 november te preken in Huedin;
De oudste zoon van de familie Ary is momenteel werkzaam in Boedapast als grafische ontwerper, de oudste dochter is getrouwd en woonachtig in Miercurea Ciuc. De jongste dochter is met haar opleiding fotografie gestopt omdat er geen geld beschikbaar is om haar verdere opleiding te bekostigen. Ze heeft nu een baantje in Oradea;
MIRISLAU (ROEMENIE)
Gesproken met: Da. Korodi – Kis Ibolya (niet gesproken);
Afgegeven: 75 kerstpakketjes;
Bijzonderheden:
De verbouw van de pastorie in Mirislau (nieuw bovenverdieping) heeft in 2016 niet veel vorderingen gemaakt;
AIUDUL DE SUS (ROEMENIE)
Gesproken met: Ds. Lörincz Konrad;
Afgegeven: 900 kerstpakketjes;
Gevraagd: 20 stoelen + kantoormeubilair (voor school Ildiko)
Bijzonderheden:
De Hervormde gemeente van Aiudul de Sus is nog steeds bezig met de afbouw van het mortuarium op het kerkhof;
Ildiko Lörincz is werkzaam als directrice op de school in Leopard (een naburig dorp);
Deze zomer is de familie Lörincz actief geweest met de verbouw van lavendel. Naast veel gedroogde bloemen hebben ze ook lavendel-
In de pastorie in Aiudul de Sus ds. Lörincz Zoltan en zijn vrouw Trudy ontmoet. Naast het ophalen van de vele herinneringen van de afgelopen jaren ook veel gepraat over de infrastructuur in Roemenië. Momenteel wordt een dubbel spoor aangelegd tussen Blaj en Teuis inclusief veel nieuwe stations. Ondanks het feit dat volgens velen de Roemeense spoorwegen in staat van faillissement verkeren, zien privé-
De salarissen in Roemenië bedragen ongeveer 300 euro per maand. Een gepensioneerde ontvangt ongeveer 150 euro per maand. Ds. Lörincz vertelde dat het heel lucratief is om te gaan bedelen in het buitenland. Hij had gehoord dat sommige zigeuners op topdagen 1000 euro per dag bij elkaar bedelen;
CLUJ (ROEMENIE)
Gesproken met: Hunor Halaszi (medewerker kerkelijk bureau);;
Afgegeven: 2100 kerstpakketjes (bezorgd door de gebroeders Wessels);
Bijzonderheden:
Ds. Bibsa Gabor was niet thuis. Hij was samen met ds. Mathé Istvan op werkbezoek in zijn decanaat. Ds. Mathé is de opvolger van ds.Agoston in Floresti;
De bouw van de nieuwe pastorie en het nieuwe kerkelijk centrum achter de kerk in Cluj vordert gestaag. Momenteel is men bezig om de boel af te werken (stukadoren, etc). Een mooi gebouw met binnen een prachtige zuilengalerij en een bijzondere houtconstructie de als drager van het dak fungeert;
FLORESTI (ROEMENIE)
Gesproken met: Ds. Mathé Istvan (niet gesproken);
Bijzonderheden:
Ds. Mathé Istvan is sinds dit voorjaar als dominee verbonden aan de Hervormde gemeente in Floresti. Hij is ds. Agoston Atilla opgevolgd;
Tijdens ons bezoek aan Floresti was ds. Mathé met de decaan op werkbezoek;
Dat een dominee in een gemeente vrijwel alles regelt, blijkt weer eens uit ons bezoek aan Floresti. In Floresti bouwt men een nieuwe kerk en een nieuwe pastorie. Het is de bedoeling om de oude kerkbanken uit Sion hier te zijner tijd weer te installeren. De vorige dominee Agoston was hier intens mee bezig, net als de naar Hongarije vertrokken kerkelijk medewerker Kiss Gyorgy. Na het vertrek dit voorjaar van de beide genoemde heren, ligt de bouw van de pastorie/kerk volledig stil;
BIHARIA (ROEMENIE)
Gesproken met: Ds. Csernák Belá;
Afgegeven: 400 kerstpakketjes;
Bijzonderheden:
Ds. Csernak Bela is sinds januari 2016 met emeritaat en is in Biharia blijven wonen. Hij had ook de mogelijk om naar Oradea te gaan, in het huis van zijn overleden moeder. Hij woont nu samen met zijn gezin in een gerenoveerde woning in Biharia;
Ds. Csernak Bela vertelde dat hij in Oradea kan beschikken over de mogelijkheid om te logeren (28 kamers beschikbaar);
Ds. Csernak haalt wekelijks zijn zoon, Bela jr, op uit Debrecen, waar junoir studeert aan de Theologische Universiteit;
De middelste zoon van ds. Csernak is in Biharia ’s zondags actief met het beheer van de kerk-
ORADEA (ROEMENIE)
Gesproken met: Ds. Szücs Imre;
Afgegeven: 150 kerstpakketjes; 30 m3 hulpgoederen;
Gevraagd: Hulpgoederen in 2017 (huisraad, schoenen, pakken & jassen, dekens)
Bijzonderheden:
De Hervormde (deel)gemeente van Oradea heeft een kerk met 300 zitplaatsen aan de rand van het centrum. De gemeente telt 1000 leden, waarvan er ongeveer 200 de zondagse diensten bijwonen. Achter de kerk is een multifunctioneel centrum gebouwd met een ruimte voor het kerkelijke bureau en een relatief grote ruimte voor alle andere kerkelijke activiteiten. Ds. Szücs wil graag dat de kerk wordt voorzien van een toren;
Naast de kerk heeft de Hervormde gemeente een nieuwe pastorie gebouwd. In 2009 is men begonnen met deze bouw en sinds het eind van 2014 is de pastorie bewoond, hoewel deze nog niet volledig is afgebouwd. Bovenverdieping moet nog grotendeels worden afgemaakt. Tijdens ons bezoek was men bezig om de buitenkant van de pastorie te schilderen;
De verkoop van de eerste zending met hulpgoederen uit Rijssen heeft ongeveer 5000 euro opgeleverd. Veel mensen uit de gemeente helpen mee met de verkoop van goederen;
De Hervormde (deel)gemeente in Oradea zamelt momenteel voedsel in voor arme gezinnen in Oekraïne. Voor dit doel heeft men bij de ingang van de kerk dozen opgesteld waarin de mensen hun bijdragen kunnen afgeven;
Samen met ds. Szücs en zijn zoon de oude binnenstad van Oradea bezichtigd. Oradea was voor de eerste Wereldoorlog het middelpunt van het grote Hongaarse rijk. Na Trianon is het een grensplaats. Ds. Szücs heeft ons alle mooie gebouwen van de stad laten zien: het fort, het oude – en het nieuwe bisschopbureau, het gemeentehuis, de synagoge’s, de gigantisch grote Rooms-
Na de bezichtiging van Oradea in de pastorie veel gepraat over hoe de Hervormde gemeente in Rijssen is georganiseerd. Vooral het feit dat in Nederland niet alles wat in een gemeente moet gebeuren op het bord van de dominee terecht komt, sprak vooral mevr. Szücs erg aan. Volgens haar zou het goed zijn dat er kerkrentmeesters werden aangesteld in de Hervormde gemeente in Roemenië, die bijvoorbeeld kunnen beslissen over de kleur verf waarmee een pastorie moet worden geschilderd. Dan blijven ook de opmerkingen achterwege dat de dominee geen mooie kleuren voor het schilderen van de pastorie heeft uitgekozen.
Boroka, de dochter van ds. Gudor uit Szek, werkt in Oradea samen met mevr. Szücs bij het kerkelijke kinderwerk;
Dat het in Roemenië economisch nog niet veel beter gaat in het afgelopen jaar, blijkt wel uit het feit dat de fabriek van Coca Cola in Oradea is gesloten;
KISVARDA (HONGARIJE)
Gesproken met: Bumberak Laszlo;
Afgehaald: 100 kilo zuurkool (bereid volgens oud Hongaars recept);